Δέλτα Λουδία - Αξιού: Ένα «πληγωμένο» διαμάντι

Του Φόρη Ταμπακάκη

Μπάζα, σκουπίδια, λαθροθηρία, αμμοληψίες, παράνομη δόμηση και έλλειψη οικολογικής συνείδησης και προσωπικού είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Εθνικό Πάρκο Δέλτα-Λουδία-Αξιού-Αλιάκμονα, ένα από τα πιο σημαντικά υδροτροπικά συστήματα της Ελλάδας και της Ευρώπης. Χάρη στην οικολογική αξία του το πάρκο συμπεριλήφθηκε το 2000 στο δίκτυο προστατευμένων περιοχών Natura, αλλά τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως έχει αφεθεί στην τύχη του από τους αρμόδιους φορείς με αποτέλεσμα να παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης.

Το Εθνικό Πάρκο αποτελεί καταφύγιο για περισσότερα από 270 σπάνια πτηνά, 500 φυτά και δεκάδες θηλαστικά και αμφίβια, σε μια περιοχή 388 τ.χλμ. Ωστόσο, το πάρκο έχει μετατραπεί σε ένα μεγάλο σκουπιδότοπο, κάτι που αμαυρώνει τον οικολογικό, αναπτυξιακό και παραγωγικό του χαρακτήρα. Σε πολλά σημεία της προστατευόμενης περιοχής βρίσκονται διασκορπισμένα κάθε είδους απορρίμματα, τα οποία αποτελούνται κυρίως από μπάζα και ογκώδη αντικείμενα, όπως παλιά έπιπλα, είδη υγιεινής, παλιές ηλεκτρικές συσκευές, ξύλα, λάστιχα αυτοκινήτων, φορτηγών, τρακτέρ, λαμαρίνες, πλαστικά βαρέλια, μπιτόνια, νάιλον, τα οποία θα έπρεπε να είχαν καταλήξει σε ειδικούς χώρους εναπόθεσης.
Σύμφωνα με στοιχεία του Φορέα Διαχείρισης του πάρκου, το πρόβλημα της παράνομης απόθεσης μπαζών εντοπίζεται σε κάθε σημείο της περιοχής που δεν καλλιεργείται ή δεν χρησιμοποιείται με οποιονδήποτε τρόπο. Πρόκειται για απορρίμματα που προκύπτουν από απορρίψεις ιδιωτών και μεταφορέων. Ωστόσο, ορισμένες φορές παρατηρείται και «εισαγόμενη» ρύπανση από την ΠΓΔΜ και μέσω του ποταμού Αξιού μεταφέρεται και καταλήξει στην εκβολές του Δέλτα. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή που είχε διενεργήσει ο Φορέας Διαχείρισης το 2008 για τον διαχωρισμό σε κατηγορίες και τη μέτρηση της ποσότητας και των θέσεων των περιοχών με απορρίμματα, διαπιστώθηκε ότι περίπου 18.000 κυβ. μέτρα απορριμμάτων ήταν συγκεντρωμένα σε 84 σημεία μέσα στον υγρότοπο. Τα περισσότερα από αυτά, ήταν και παραμένουν κοντά σε οικισμούς, σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και σε παλιές χωματερές. «Το πρόβλημα με τα μπάζα του Πάρκου Δέλτα είναι μεγάλο. Δυστυχώς η απαράδεκτη συμπεριφορά των κατοίκων του δήμου δεν βοηθάει. Παρ όλες τις προσπάθειες καθαρισμού που έχουμε κάνει οι πολίτες διοχετεύουν τα σκουπίδια από το νοικοκυριό τους στο Πάρκο. Έτσι χαλάει και η ομορφιά του Εθνικού μας πάρκου αλλά και η διαβίωση των πουλιών», σημείωσε ο πρόεδρος του Φορέα Θεμιστοκλής Κουιμτζής.

Ρύπανση του νερού, λαθροθηρία και αμμοληψίες
Πληγή για το Εθνικό Πάρκο, σύμφωνα με το Φορέα Διαχείρισης, αποτελεί ακόμη και η ρύπανση του επιφανειακού υδροφόρου ορίζοντα μέσω της ρίψης ακατέργαστων υλικών στην τάφρο 66 του ποταμού Αλιάκμονα. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας κατάστασης είναι πολύ σοβαρές όχι μόνο για το υγρότοπο αλλά και για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς που φιλοξενεί. Επιπλέον, παρατηρείται το φαινόμενο της παράνομης λαθροθηρίας που εγκυμονεί κινδύνους για τον αποδεκατισμό των ευαίσθητων πληθυσμών των μεταναστευτικών πτηνών. Παρά την απαγόρευση του κυνηγιού, εκτός από πολύ συγκεκριμένα και περιορισμένα διαστήματα, ορισμένοι κυνηγοί δεν διστάζουν να σκοτώσουν ακόμη και σπάνια πουλιά, όπως ερωδιούς και κύκνους. «Πονοκέφαλος» για το Εθνικό Πάρκο Δέλτα αποτελούν και οι παράνομες αμμοληψίες, οι οποίες όμως έχουν περιοριστεί μετά από τον Μάιο του 2009, όταν υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που χώρισε την προστατευόμενη περιοχή σε ζώνες διαβαθμισμένης προστασίας και έτσι η δραστηριότητα της αμμοληψίας μπορεί να γίνει μόνο υπό ορισμένες προϋποθέσεις και μετά από σχετική έρευνα. Ο Φορέας διαχείρισης ωστόσο αντιμετωπίζει έλλειψη προσωπικού καθώς η κρατική και κοινοτική χρηματοδότηση που λαμβάνει είναι περιορισμένη. «Δεν υπάρχουν τα χρήματα για την καθαριότητα όλης αυτής της έκτασης και ερχόμαστε σε επαφή με το δήμο για να βρεθεί λύση. Οι σχέσεις μας με τις δημοτικές αρχές είναι άριστες, και έχουμε την συμπαράσταση του νέου δήμαρχου, ο οποίος έχει ιδιαίτερες οικολογικές ευαισθησίες. Εμείς προσπαθούμε αλλά είναι απαραίτητος ο εθελοντισμός, όχι μόνο για την καθαριότητα αυτού του τόπου αλλά και για την διατήρηση του αποτελέσματος», τόνισε ο κ. Κουιμτζής.

«Μια μέρα για το Δέλτα»
Από το 2003 έως και σήμερα λειτουργεί ο Φορέας Διαχείρισης με σκοπό την προστασία και τη διαχείριση του υγροτόπου, ο οποίος καλύπτει τις εκβολές των ποταμών Λουδίας, Αξιός και Αλιάκμονας, τη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου και τις Αλυκές Κίτρους. Σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού ο Φορέας διοργανώνει εκστρατείες εθελοντικών καθαρισμών της περιοχής.
Δεκάδες εθελοντές και ομάδες συμμετείχαν την Κυριακή 13 Μαρτίου, στην πρώτη εκδήλωση εθελοντικών καθαρισμών της εκστρατείας «Μια μέρα για το Δέλτα», που έγινε στο Καλοχώρι. Περισσότεροι από τριακόσιοι εθελοντές, μικροί και μεγάλοι κατόρθωσαν μέσα σε λίγες ώρες να αλλάξουν την όψη του Εθνικού Πάρκου στο παράκτιο τμήμα του Καλοχωρίου και στο Περιβαλλοντικό Πάρκο Γαλλικού Ποταμού. Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε και ο δεύτερος καθαρισμός στις εκβολές του Λουδία, στην περιοχή των μυδοκαλλιεργειών, με τη συμμετοχή δεκάδων εθελοντών από τη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια και τους γειτονικούς οικισμούς των Κυμίνων και των Νέων Μαλγάρων.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 10 Απριλίου, στο παραποτάμιο δάσος του Ανατολικού (Βαλμάδα), ήταν το τρίτο ραντεβού των εθελοντών και εθελοντικών ομάδων. Ο καθαρισμός έγινε σε ένα από τα τελευταία κομμάτια του παραποτάμιου δάσους του Αξιού ποταμού, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έχει καταστραφεί εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Το επόμενο ραντεβού έχει δοθεί για τις 17 Απριλίου στη 1 το μεσημέρι στο παράκτιο τμήμα του Δέλτα Αξιού από την πλευρά της Χαλάστρας.

Δέλτα Λουδία - Αξιού: Ένα «πληγωμένο» διαμάντι